MİMARLIK BÖLÜMÜ

KTÜ, Güz yarıyılı 2007

MİM 5170 Koruma Kuram ve Kavramları

Yrd. Doç. Dr. Hamiyet ÖZEN

DERS İÇERİĞİ VE KAPSAMI:

Koruma yenilemenin hem ülkemizde hem de diğer ülkelerdeki tarihsel gelişimi, kavramları, türleri ve yöntemleri seçilen örneklerle incelenmesi. Koruma-yenileme yöntem ve tekniklerinin teorisi ve uygulamaları.

Dersin Tanımı: Ders kapsamında, koruma hareketinin erken dönemlerde Avrupa’da gelişmesi ve günümüze kadar olan gelişmelerin ülkemizi kapsayacak şekilde incelenerek tartışılması. Konu olan koruma fikir olarak antik dönemlerde , Orta Çağda ve Rönesans’da gelişmeye başlayarak, özellikle 19. yy ve sonrasındaki koruma düşüncesi ve gelişmelerine temel olmuştur.

Günümüzde geçerli olan koruma hareketinin temelleri 19. yy ve 20. yy da farklı görüşler ve uygulamar şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Son dönemerlerdeki koruma düşünce ve uygulamarını anayabilmek için felsefi gelişmelerinin temelini anlamak gereklidir. Ayrıca aynı kapsam içinde tarihi ve yeni yapısal çevrelerde korumanın rolü ve öneminin anlayıp, kavrayabilmek için konun detaylı araştırılması ve incelenmesi önemlidir.

Dersin İşlenişi:

Ders, hazırlanan konferans ve görsel malzemelerle sürdürülecektir. Araştırma konuları tartışma ortamı içerisinde sonulacak ve öğrencilerin katılımı istenecektir. Dersin değerlendirmesi öğrencilerin hazırlayıp sunacakları araştırmalar, derslere katılım ve final sınavı şeklinde olacaktır.

Dersin Programı:

1. Hafta: Dersi içeriğinin verilmesi ve tanışma

2. Hafta: Korumanın Tarihi ve Gelişimi; Yunan ve Roma, Orta Çağ ve Rönesans

3. Hafta: Avrupadaki koruma teoriler: Ruskin, Morris, Viollet-le-Duc ve diðerleri

4. Hafta: Terminoloji, tanımları ve türleri

5. Hafta: Restorasyon

6. Hafta: Tarihi Çevre Koruma

7. Hafta: Uygulamalar ve sorunlar.

8. Hafta: Tarihi yapıların yeniden kullanımı.

9. Hafta: Korumanın yeni ve eski yapısal çevreler için önemi

10. Hafta: Ekonomik yönü ve turizm.

I. FELSEFİ TEMELLERİN ATILMASINDA ÖNCÜ OLAN BAZI FİKİRLER

1. (Bina) kısmen onu inşa edenlere ve kısmen onların izinden giden nesillere aittir.

--John Ruskin

2. Biz bizim olduğumuzu geçmişimiz olmadan nasıl bileceğiz?

--John Steinback

3. Biz binalarımızı şekillendiriz sonra onlar bizleri.

--Winston Churchill

4. Geçmişini hatırlamayan onu tekrar yaşamaya mahkümdür.

--George Santayana

5. Güneş döner ama zaman asla……..

--Eski bir Roma sözü

6. Barbarların yerinde bıraktıklarını modern Roma’nın inşaatçıları yok etti.

--Johann Wolfgang von Goethe

7. Dil eski dil ancak hala yeni.

--Benedetto Groce

8. Biz tarihi bilemeyiz.

--Philip Johnson

9. Bir konuşmacının aksanı ya da ustalığı , hatta bir mimiği, bir muzik parçası, bir anıt tanımlanamaz hislerle gözleri yaşartabilir ya da heycanlandırabilir.

-- Viollet-le-Duc

II. KORUMANIN TARİHİ VE UYGULAMALAR

1. Ülkemizde sit kavramı ve gelişimi.

2. Tarihi ve Kültüral Varlıkların korunması üzerine Türkiye’deki yasal düzenlemeler.

3. Venedik ve Atina Tüzükleri

4. Yapıların tescil edilme ve restorasyon süreci.

5. Yerel örnekler: sit alanı ve tekil yapı bağlamında iki örnek ( Ortahisar ve Atatürk Köşkü)

6. Diğer bölgelerden örnekler: Safranbolu veya Bursa örneği gibi.

7. Ülkemizde koruma ve restorasyon eğitimi.

8. Koruma alanında örgütlenme: yapısı, yetkileri ve uygulamaları.

9. Trabzon ve çevre illerden seçilecek tarihi yapılar dini ya da sivil mimari örnekleri olabilir.

(Eski Vilayet Binası, Eski hapishane, Kiliseler, hamamlar ve diğer yapılar olabilir)

10. Tarihi yapıların yeniden kullanımı ve uygulamada ortaya çıkan sorunlar.

OKUMA LİSTESİ:

1. Ahunbay, Zeynep. (1996), Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, YEM yayın, İstanbul.

2. Alsaç, Üstün. (1992), Türkiye’de Restorasyon, İletişim Yayınları, İstanbul.

3. Altınoluk, Ülkü. (1998), Binaların Yeniden Kullanımı, YEM yayın, İstanbul.

4. Bektaş, Cengiz. (1992), Koruma Onarım, YEM yayın, İstanbul.

5. Kanadoğlu, Sabih, (1998), Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Hukuku, Ankara.

6. Fitch, James Marston, (1990) Curatorial Management of the Built World: Historıc Preservation, University Press of Virginia, USA.

7. Murtagh, William J., (1990), Keeping Time: The History and Theory of Preservation in America, Sterling Publishing Co., Inc., New York.

8. Moore, Arthur Cotton, (1998), The Powers of Preservation: New Life for Urban Historic Places, McGraw-Hill, New York.

9. Jokilehto, Jukka, (1999), A History of Architecture Conservation, Butterworth Heinemann, Oxford.

10. Shopsin, William C., (1989), Restoring Old Building for Contemporary Uses, Watson-Guptill Publication, New York.

11. Lennard, Suzanne and Henry, (1995), Livable Cities Observed, Gondolier Press, California.

TURKİYE DÜNYA KÜLTÜR MİRASI LİSTESİ:

1. 1985 İstanbul’un Tarihi Yerleri (Historic Areas of İstanbul)

2. 1985 Göreme Ulusal Parkı ve Kapadokya (Göreme National Park and The Rock Sites of Cappadocia)

3. 1985 Divriği Ulu Camii ve Hastanesi (Great Mosque and Hospital of Divriği).

4. 1986 Hattuşaş (Hattusha)

5. 1987 Nemrut Dağı

6. 1988 Xanthos (Fethiye) –Letoon (Kaş, Bozoluk Köyü yakınında)

7. 1988 Pamukkale (Hierapolis-Pamukkale)

8.1994 Safranbolu (City of Safranbolu)